Urko Fernandez @tturktime@mastodon.eus

SARS-CoV-2 Txinan azaldutako birusa izan liteke, baina argi dago Ipar Globaleko gure hiri handietan inkubatu dugula, eta ondoren garapen bidean dauden herrialdetara zabaldu. Dirudienez, mendebaldeko munduaren axolagabetasuna eta berekoikeria (gure “beharrak” mehatxatu edo ken diezazkigutela sentitzen dugulako) mundua suntsitzen ari den birus erreala da. https://nymag.com/intelligencer/2020/03/why-was-it-so-hard-to-raise-the-alarm-on-coronavirus.html

Inperial College-ek argitaratutako ikerketa berri horren arabera Italiaren populazioaren ia %10-ak du SARS-CoV-2, eta Espainiako %15-ak; Alemanian, berriz, %0,72 bakarrik omen du koronabirus hau (again horregatik dute hilkortasun-tasa hain txikia) https://www.imperial.ac.uk/media/imperial-college/medicine/sph/ide/gida-fellowships/Imperial-College-COVID19-Europe-estimates-and-NPI-impact-30-03-2020.pdf

Ikerlari honek COVID-19 kasuak ikusteko modu interesgarria aurkezten du eskala logaritmikoa "fase-espazioan"erabiliz, hazkunde-tasa metatze-kasuen aurka trazatuz, denboraren kontra ordez. Txina, Japonia edota Hego Korea ezik, besteok oraindik hazkunde esponentzialean gabiltzala dirudi. https://aatishb.com/covidtrends/

SARS-CoV-2 birusak sortarazi duen krisiari doluaren bost faseak ere aplika dakizkiokegu:

1. Ukazioa: “Birus honek ez dit eragingo”
2. Haserrea: “Etxean geratu arazi eta egin nitzakeen jarduerak kendu dizkidazue”
3. Negoziazioa: “Ondo da, ni bi astez urruntze soziala etxean mantentzen badut, dena hobetuko da, ezta?”
4. Tristura: “Ez dakit noiz amaituko den hau”.
5. Onarpena: “Hau gertatzen ari da; nola jokatu jakin behar dut.” https://hbr.org/2020/03/that-discomfort-youre-feeling-is-grief

Redmi mugikorren fabrikatzailearen arabera, 5G telefonoek 4G telefonoek baino %20 energia gehiago kontsumitzen dute; beraz, bateriaren tamaina %20 handitu behar da iraupen bera mantentzeko. Printzipioz, 5Garen kontua alderantziz saldu ziguten, gutxiago kontsumituko zuela esanez https://www.androidauthority.com/redmi-5g-4g-battery-life-1098280/

5. ataleko arriskuen kapitulua (Interneteko zerbitzu, aplikazio eta bideo-jokoen
erabilera desegokiaren arriskuak) interesgarria dirudi 😉 😜 😂

Ezohiko egoera honetan
HEZikt-ko kideek "IKTak eta konpetentzia digitalak hezkuntzan" liburua doan deskargatzeko moduan jartzea erabaki dute. 7 atal jorratzen dira:
1. Testuinguru pedagogikoa
2. Konpetentzia digitalak
3. E-learning testuinguruetarako oinarriak eta aplikazioak
4. Tresnak eta aplikazioak
5. Jendartea eta hezkuntza, teknologien aukerak eta arriskuak
6. Hizkuntzen i(ra)kaskuntza
7. Ikerketa digitala
http://www.ueu.eus/denda/ikusi/iktak_eta_konpetentzia_digitalak_hezkuntzan

Atzo New York Times-ek artikulu interesgarri bat argitaratu zuen: “bideojokoak jolasteko une aproposa da, eta ez zenuke gaizki sentitu behar horregatik”. Bide batez, Netflix edo beste eduki batzuk kontsumitzearekin gertatzen den bezala, esango nuke. Bideojokoen inguruan estigma asko dago oraindik, hirurogeiko hamarkadan komikien inguruan zegoen bezala, edo XVIII. mendean eleberrien inguruan. https://www.nytimes.com/2020/03/23/opinion/video-games-covid-distancing.html

SARS-CoV-2 dela eta eskola bertan behera utzi zutenez, ikasle japoniarrek graduazio-ekitaldia egin dute Minecraft-en https://soranews24.com/2020/03/15/japanese-students-hold-graduation-ceremony-in-minecraft-amid-school-cancellation/

Kodi (hasieran Xbox Media Center edo XBMC bezala ezagutzen genuena) filmak eta bestelako edukiak erreproduzitzeko software librea da. Gehigarri asko onartzen ditu (adib. streaming bidez eduki desberdinak ikusteko), baina horietako asko arriskutsuak edota kaltegarriak izan daitezke. Ikerlari batzuk SafeKodi argitaratu berri dute, gehigarri maltzurrak identifikatzen laguntzeko; Kodi-n bertan instalatu egiten da: https://safekodi.com/?#help

Twitter tuit efimeroak probatzen ari da Brasilen, ‘fleets’ izenarekin. Beraz, Twitter-ek bere erabiltzaileak gatibu eduki nahi ditu beraiengan antsietatea sustatu ondoren dopamina artifizialki eskainiz. Zorionez Mastodon-en trikimailu horietaz libratzen gara https://www.theverge.com/2020/3/4/21163877/twitter-stories-test-brazil-fleets-epal #EtTuBrute?

Google-en Damoklesen ezpata eta sortutako zaintza-distopia saihesteko pausu txiki asko eman behar dira. Horietako bat Chrome desinstalatzea da: deskargatu Brave nabigatzailea, beti modu pribatuan nabegatu, eta DuckDuckGo bilatzailea lehenetsi https://brave.com #Pribatutasuna #EskubideDigitalak

Gaur PlayStation 2-k 20 urte betetzen ditu, historian gehien saldu den bideo kontsola (155 miloi ale); horri esker bigarren eskuko dendetan merke erosi daiteke. Aukera polita antzinako altxor batzuk dastatzeko: Ico, Shadow of the Colossus, Okami, Metal Gear Solid 2 eta 3, Beyond Good & Evil, God of War 1 eta 2... https://eu.wikipedia.org/wiki/PlayStation_2

Google Mobile Services software pribatiboa denez, Huawei Mobile Services kode irekiko alternatiba izan beharko luke, Android Open Source Project (AOSP)-arekin batera benetako proiektu irekia eskaintzeko https://www.wired.co.uk/article/huawei-appgallery-android-open-source

Arreta-defizitaren eta hiperaktibitatearen nahasmendua tratatzeko bideo-jokoetan oinarritutako terapiak emaitza onak erakutsi ditu ikerketa berri honen arabera: https://www.thelancet.com/journals/landig/article/PIIS2589-7500(20)30017-0/fulltext

Madrilgo Gobernuak bideo-jokoetako harrapakin-kaxak ("loot boxak") arautuko ditu, adingabeengan ludopatia prebenitzeko. Eusko Jaurlaritzak apustu etxeak eta bestelako zorizko jokoak arautzeko eta baimenak emateko eskumena baldin badu, zergatik ez ditugu hemen harrapakin-kaxak arautu? https://www.eldiario.es/economia/Gobierno-regulara-videojuegos-prevenir-ludopatia_0_1000201057.html